Na mij de Zondvloed? Tussen klimaatpijn en nieuwe hoop.
5 oktober spraken we met econoom en auteur Paul Schenderling over het klimaat, bij ZIN // 'Na mij de Zondvloed?' in de Tolhuistuin. Zeer inspirerend en hoopgevend. Maar er was ook ruimte voor pijn en zorgen en dat bleek minstens zo belangrijk. Waarom?
Geestelijk Leiderschap: pijn en hoop naast elkaar
Onze Co2 voetafdruk in Nederland is groot. Te groot. En daar kun je van alles aan doen.
Toch is er volgens econoom en auteur Paul Schenderling iets belangrijkers dat we moeten doen en daar riep hij de deelnemers van ‘Na mij de Zondvloed?’ dan ook toe op: “neem geestelijk leiderschap. Veel mensen maken zich zorgen over het klimaat, maar doen dat vaak heimelijk. Het is aan ons om het gesprek hierover open te leren voeren.”
En dan hoeven we niet met het vingertje te wijzen, dat werkt niet goed en voelt zelf ook vervelend. Nee, het gaat erom in kwetsbaarheid te delen wat ons bezighoudt, wat ons raakt, waar het pijn doet, én waar je hoop zit. Laat die zorgen en de hoop naast elkaar bestaan. Laat de kloof daartussen voelbaar zijn, zonder meteen een brug voor te stellen. En bevraag de ander open over diens zorgen en hoop. Het gaat er namelijk om een cultuuromslag te maken, waar de samenleving en de overheid niet anders meer kunnen dan het roer omgooien. Volgens Paul Schenderling is die omslag dichterbij dan veel mensen denken.
Er komt een einde aan de Woestijn.
Paul Schenderling is een fan van bijbelse profeten, die vaak een luis in de pels van macht waren en het volk aanspoorde om te veranderen. De metafoor van de woestijn wordt vaak gebruikt in die oude teksten en dat is bijzonder toepasselijk, nu de wereld rond de evenaar aan het verwoestijnen. Maar van die profeten kun je leren dat die woestijn nooit het einde is, er is altijd perspectief. De woestijn is een plek van reflectie en transformatie. Als we de woestijn door zijn gekomen, dan zijn we hopelijk ook wijzer geworden. Dat zag je ook na de industriële revolutie: zoveel ongelijkheid en leed van de onderklassen dat uiteindelijk in een tijd van tien jaar overal in Europa de verzorgingsstaat is ingevoerd.
Zelf is Paul dan ook hoopvol over een nieuwe cultuurverandering. “Ik geloof dat we over twintig jaar (weliswaar te laat) een ecologische correctie op het kapitalisme hebben toegepast. De mainstream wetenschap, maar ook de politiek begint er van doordrongen te raken dat technische oplossingen alleen niet genoeg zijn en dat er iets aan onze consumptie móet gebeuren. In de nieuwste rapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPPC) wordt dit onderkend en zelfs binnen de VVD zie je een nieuwe wind opsteken als het gaat om een grotere rol voor de overheid.” Het is dan ook een hoopvol signaal dat Paul zijn nieuwe boek ‘Leven na de Groei. Hoe we onze toekomst realistisch veiligstellen. ’ schreef met vertegenwoordigers van 10 verschillende politieke partijen, inclusief de VVD.